Татар теле һәм әдәбияты укытучысы Исламова Гүзәл Рим кызының шәхси сайты

/diktantlar-izlozheniel-r.docx                   

    Лексика (контроль тест)   2 ВАРИАНТ

1.Бирелгән мәкальләрдән антоним сүзләрне парлап язып алырга.

1 Начарны  күрмәгән  кеше  яхшының  кадерен  белми.

2. Киемнең – яңасы, дусның   искесе  яхшы.

3.Һөнәрле  үлмәс,  һөнәрсез  көн   күрмәс.

4.Җылы  сөяк  сындырмый, суык  җанны  тындырмый .

2. Түбәндәге мисалларда кайсы сүзләр үзара синоним булып килгән

1. Көн-төн, иртә-кич
2. Бал, бал, картаю, карт аю
3. Ирекле, бәйсез, азат, хөр
4. Бара-бара, тора-бара, алыш-биреш.

3.Сүзнең антонимын табарга

Шатланырга-

1. Көләргә
2. Сыйларга
3. Кайгырырга
4. Кайгыртырга

4.Боз өстенә балыкчылар сибелгән. Балыкчылар сүзенең лексик мәгънәсен табарга

1. Исем, күплек санда.,баш килештә, җөмләдә ия.
2. Балык тоту белән шөгыльләнүче кешеләр
3. Хәрәкәтне белдерә

 5.Җөмләдә кайсы сүзләр  күчерелмә мәгънәдә кулланыла.

Туган якта һәр тал җырлый.

1. Һәр  тал
2. Тал  җырлый
3. Туган як

 6.Түбәндәге мисалларда фразеологик берәмлекләр кергән вариантны күрсәтергә

1. Үги ана яфрагы, бүре җиләге, тимер юл
2. Кара-каршы утыру, сукмакны югалту.
3. Салпы якка салам кыстыру, теш кайрау, йөрәк итен ашау, күз буу
4. Хәрәкәт итү, кычкырып елау, кунакка килү.

  7.Омонимнар булган вариантны күрсәтергә

1. Авыл, шәһәр, кала, давыл.
2. Җәй, яз, алма, басма.
3. Утыра, ял итә, көч җыя

   8. Башка телдән татар теленә кергән сүзләр ничек атала?

           1.диалекталь

           2.тарихи

           3.алынма

          4. неологизм

    9.Диалекталь сүзләрне табарга

     1.тархан, ярлык, алпавыт

     2.белмәү, оныту, баштан чыгу

      3.Дискета, файл, флешка

     4 былчырак, әчкеч, җегет, тишен

    10 Бирелгән мисаллардан гарәп  алынмасын табыгыз

       1 пенал

       2.карандаш

      3.каләм

      4.бетергеч

  11.Омонимнарны  табарга

   1.көн,төн, иртә,кич

   2.балавыз, бал  авыз, карт аю, картаю

   3. Ирекле, бәйсез, азат, хөр

    Лексика (контроль тест)   2 ВАРИАНТ

1.Бирелгән мәкальләрдән антоним сүзләрне парлап язып алырга.

1 Начарны  күрмәгән  кеше  яхшының  кадерен  белми.

2. Киемнең – яңасы, дусның   искесе  яхшы.

3.Һөнәрле  үлмәс,  һөнәрсез  көн   күрмәс.

4.Җылы  сөяк  сындырмый, суык  җанны  тындырмый .

2. Түбәндәге мисалларда кайсы сүзләр үзара синоним булып килгән

5. Көн-төн, иртә-кич
6. Бал, бал, картаю, карт аю
7. Ирекле, бәйсез, азат, хөр
8. Бара-бара, тора-бара, алыш-биреш.

3.Сүзнең антонимын табарга

Шатланырга-

5. Көләргә
6. Сыйларга
7. Кайгырырга
8. Кайгыртырга

4.Боз өстенә балыкчылар сибелгән. Балыкчылар сүзенең лексик мәгънәсен табарга

4. Исем, күплек санда.,баш килештә, җөмләдә ия.
5. Балык тоту белән шөгыльләнүче кешеләр
6. Хәрәкәтне белдерә

 5.Җөмләдә кайсы сүзләр  күчерелмә мәгънәдә кулланыла.

Туган якта һәр тал җырлый.

4. Һәр  тал
5. Тал  җырлый
6. Туган як

 6.Түбәндәге мисалларда фразеологик берәмлекләр кергән вариантны күрсәтергә

5. Үги ана яфрагы, бүре җиләге, тимер юл
6. Кара-каршы утыру, сукмакны югалту.
7. Салпы якка салам кыстыру, теш кайрау, йөрәк итен ашау, күз буу
8. Хәрәкәт итү, кычкырып елау, кунакка килү.

  7.Омонимнар булган вариантны күрсәтергә

4. Авыл, шәһәр, кала, давыл.
5. Җәй, яз, алма, басма.
6. Утыра, ял итә, көч җыя

   8. Башка телдән татар теленә кергән сүзләр ничек атала?

           1.диалекталь

           2.тарихи

           3.алынма

          4. неологизм

    9.Диалекталь сүзләрне табарга

     1.тархан, ярлык, алпавыт

     2.белмәү, оныту, баштан чыгу

      3.Дискета, файл, флешка

     4 былчырак, әчкеч, җегет, тишен

    10 Бирелгән мисаллардан гарәп  алынмасын табыгыз

       1 пенал

       2.карандаш

      3.каләм

      4.бетергеч

  11.Омонимнарны  табарга

   1.көн,төн, иртә,кич

   2.балавыз, бал  авыз, карт аю, картаю

   3. Ирекле, бәйсез, азат, хөр

Лексика (контроль тест)          1 ВАРИАНТ

1.Бабамның әйткән сүзләре әле дә хәтеремдә саклана.җөмләсендә бабамның сүзенең лексик мәгънәсен күрсәтегез

1.исем, берлек санда, иялек килешендә

2.өлкән яшьтәге ир кеше

3.җөмләдә тәмамлык булып килә

2.Укытучы, мөгаллим, педагог сүзләре үзара нинди мәгънә мөнәсәбәтендә торалар7

1.синоним

2.омоном

3.капма- каршы  мәгънәле

4.тарихи

3.Түбәндәге мисаллардан синоним вариантны  күрсәтегез

1.хәзрәт, мөрит, мөселман

2.ялгыз-күмәк, ал-куй, ак-кара,яхшы-яман

3.җем-җем итү, җемелдәү, ялтырау, ялык-йолык итү

4.компьютер, телевизор, иләк, чиләк

4 Бирелгән җөмләдән гарәп теленнән кергән сүзләрне табарга (4)

Күпчелек галимнәрнең фикеренчә, нефть диңгез сайлыкларында, башка сулыкларда яшәп, шунда һәлак булган вак һәм гади үсемлекләр, хайван калдыкларыннан  хасил булган.

5 Аҗун яралганнан бирле сулар кая таба аккан булса, быел яз да сулар шул якка юнәлделәр. җөмләсендә  аҗун сүзе

   1.искергән сүз

   2.неологизм

   3.диалектизм

   4.тарихи

6.Сай йөзү фразеологизмының мәгънәсен табыгыз

1.тирән булмаган суда йөзү

2.белмәү

3.йөзә белмәү

4 кимсенү, читенсенү

7 Синоним фразеологизмнарны табарга

1.ык-мык килү, аһ-ваһ килү

2.аркылыга җәелү, берән-сәрән калу

3.төпләнеп калу, тамыр җибәрү

4.баш бирмәү, куркуга калу

8. Сүзтезмәләрнең антоним парларын табыгыз

   Ялкау малай, аяз көн, шат бала

1.тырыш малай, болытлы көн, боек бала

2.ялкау  кыз, аяз төн, шат карт

3.тырыш кыз, болытлы төн, боек карт

4.иренчәк егет, болытсыз көн, көләч нарасый

9 Омонимнарның төрен күрсәтегез

  Кызарган, кыз арган, буялган, бу ялган, карбыз, кар, боз

1.Саф омонимнар

2 .омоформалар

3. омографлар

4. омофоннар

10.Түбәндәге сүзләрдән профессионализмнарны табарга

1.мөсафир, гыйлем, мәгълүм, икътисад

2. былчырак, әчкеч, җегет, тишен

3.бораулау, факел, вахта, газүткәргеч, буровой

4.акылдаш, марсиян, хыялстан, диск

11.Йокы чүлмәге нинди лексик берәмлек

1.диалектизм

2 профессионализм

3.фразеологизм

4.тарихи сүз